Wandering Spirits Forum

Wat Daantje zegt!

Ik zit bij een hobbyclubje (#42) met een computermuseum. Daar worden oude systemen werkend gehouden, maar tijd die daarin gestoken word is het alleen waard vanwege de museale waarde van sommige spullen. Als er iets gerepareerd kan worden met een "board-swap" gaan we echt niet kijken welk componentje op een printplaat de oorzaak van het probleem is.

Ook electronicacomponenten kunnen verouderen. En als je een printplaat in je handen hebt is het voor de leek vaak niet duidelijk dat je dan al snel over een ettelijke miljoenen transistoren praat. Daar rondomheen zitten dan weer een shitload aan onderdelen die die transistoren van energie en data voorzien. Veel van die onderdelen zitten in een keten. Er hoeft maar een onderdeel van die keten buiten zijn ontwerpwaarde te komen, door ouderdom, hitte (boven de 80ËšC), koude (onder de -10ËšC), of vocht, en de hele keten functioneert niet meer.

Ik vind het soms een klein wonder als spullen het nog wel doen.

Volgens mij was een deel van de klacht juist dat het spul zo gemaakt is dat het niet te repareren IS, niet dat het niet door een leek gedaan kan worden, ongeacht de kosten. Als je het apparaat in elkaar plakt, zodat de behuizing niet uit elkaar te halen is, kun je gewoonweg niet repareren, welk onderdeel er ook besteld moet worden. Er zijn zat mensen die wel een verstand hebben van die dingen en vrijwillig willen helpen, denk aan het repair café.

Ik heb het programma niet gezien, maar wat Cinderella zegt was ook het eerste wat ik dacht. Het is toch al lang bekend dat apparaten inderdaad opzettelijk zo ontworpen en gebouwd worden, dat ze na een paar jaar stuk gaan. Ook al voor componenten zo klein werden. Dat is er niet beter op geworden, de laatste tijd. Het kan ook anders (ook als het op smartphones aankomt), bijvoorbeeld zo:

http://www.puzzlephone.com/" onclick="window.open(this.href);return false;

Die puzzlephone (of andere modulair-phones) zijn daar een recente reactie op. Maar eigenlijk is dat de dezelfde aanpak, n.l. swap op part-niveau, niet op component-niveau. Alleen nu zo dat je het zelf kan doen, met minder gevaar dat er iets stuk gaat door ESD (Electro Static Discharge).

Het is een urban legend dat electronica doelbewust word ontworpen met een voorgeprogrammeerde levensduur. Maar goedkopere spullen worden gebouwd met goedkopere onderdelen.
Bij een fabriek worden "batches" van onderdelen getest waarbij belangrijk is hoeveel de afwijkingen (oftewel toleranties) zijn. De batches met de kleinere toeranties worden duurder verkocht en vaak gebruikt in A-merken. De onderdelen met grotere toleranties worden meer in B- of nog ergere merken gebruikt. Die hebben dan een grotere kans om snel stuk te gaan.
Maar je hebt ook individuele exemplaren van ramsj-apperatuur die het buiten verwachting lang blijft doen omdat de verschillende onderdelen, puur toevallig, wel binnen de grenzen blijven.

Vroeggâ, toen konden ze nog wel alles repareren! Yep, toen hadden de spullen ook veel minder functies, en dus veel minder maar wel grotere componenten, die dan weer in een veel grotere kast zaten, zodat je daadwerkelijk ergens bij kon.

Zucht... Soms beseffen mensen niet dat hun smartphone veel (en VEEL) meer rekenkracht heeft dan de computers van het Apollo project waarmee de eerste mensen naar de maan reisden, of zelfs die van de SpaceShuttle.

cinderella schreef:Volgens mij was een deel van de klacht juist dat het spul zo gemaakt is dat het niet te repareren IS, niet dat het niet door een leek gedaan kan worden, ongeacht de kosten. Als je het apparaat in elkaar plakt, zodat de behuizing niet uit elkaar te halen is, kun je gewoonweg niet repareren, welk onderdeel er ook besteld moet worden. Er zijn zat mensen die wel een verstand hebben van die dingen en vrijwillig willen helpen, denk aan het repair café.

Dat is een gevolg van de wens om goedkope en kleine producten. Vier schroeven nemen in een smartphone veel meer ruimte in dan een sonisch gelaste naad. Ruimte die je ook kan gebruiken voor een grotere accu, een extra verbindsmogelijkheid of nog een sensor. Daar komt ook gewoon bij dat de kosten van een onderdeel, het op voorraad houden ervan, het verzenden vanaf de fabriek, het arbeidsloon van de reparateur gewoon niet opweegt tegen vervangen. Als reparatie economisch toch onrendabel is, waarom zou je dan tijd en moeite steken in het ontwerpen van te repareren producten?

Het is echt niet helemaal een Urban Legend, ben ik bang. Ik zou zelfs zeggen helemaal niet. Het is a) logisch, want al sinds voor de industriële revolutie is het zo dat geen enkel business model in stand blijft, als het zichzelf buitenspel zet door eeuwigdurende producten te leveren. Het is concreet ook werkelijk een van de eerste vragen die een investeerder stelt (en ik heb first hand ervaring van hoe die gesprekken gaan, ook een aantal bijgewoond van anderen): wat is je toekomstige verdienmodel, waar haal je je repeat customers vandaan? En als een product 'te goed' is, dan heb je gewoon geen toekomstig inkomen en krijg je geen investeerders. Het wordt b) nog bevestigd door recent onderzoek.

Eigenlijk is de puzzlephone ook een bevestiging van dit model, want ze gaan er wel vanuit dat je wil upgraden en dus telkens nieuwe onderdelen gaat kopen. Alleen wel op een voordeligere manier voor je eigen portemonnee en voor het millieu, dus in die zin wel een stap vooruit.

@Daantje Omdat dit op een andere manier onrendabel is, qua grondstoffenverspilling en millieu. Maar die kosten rekenen we onzichtbaar door aan de samenleving, niet aan de producent of consument. En als ik kon kiezen tussen een ìets minder klein apparaat wat wel reparabel was of domweg langer meegaat, zou ik die kiezen, maar het is niet logisch voor de producent om mij die keus te bieden. Net zoals het niet logisch is voor hen om veel R&D geld te steken in het ontwikkelen van innovatieve miniaturisatie die wel reparabel is, want de concurrent met de goedkope niet-reparabele items loopt met de korte termijn winst weg. Dat is ook marktwerking, maar die werkt tegen langetermijn waarden in.

Zo heb ik trouwens wel mijn auto uitgekozen, met hulp van de onderhoudsarme-auto-indexjes waar Mack alle links van gepost had. Geweldig, dat!

Er worden echt nog wel producten gemaakt die zonder problemen een generatie of meer meegaan en waar, indien nodig, nog alle reserveonderdelen voor te krijgen zijn.
Een voorbeeld (en Daantje kan dat waarschijnlijk beamen) is de Bamix staafmixer die ik heb. Die is al meer dan 40 jaar oud, als er al iets aan stuk gaat zijn de onderdelen (nog altijd!) tegen een redelijke prijs verkrijgbaar, en het belangrijkste... dat is voor de Bamix fabriek de normaalste zaak van de wereld.
Maar let wel, dit is een ding dat is doordacht om zo simpel mogelijk te zijn! En dat is een van de sleutels. Ook wel bekend als het KISS principe.

Nog een voorbeeld van dingen die langer meegaan zijn auto's. Waar in de jaren '60 een auto bij ±150.000Km echt op was (motor aan revisie toe) gaan ze tegenwoordig vaak 300.000 tot 500.000Km mee. Ik heb bij een fabriek gewerkt waar de bedrijfs-Volvo na 6 jaar toe was aan een motorrevisie. Bij 750.000Km. En dat was voornamelijk omdat het ding gewoon slecht was onderhouden. Pas na 2 jaar olie verversen want eerder was er "geen tijd voor".

En Ravelijne, kijk eens naar jou eigen computer. Hoe lang heb je die al? Dat is voor dat merk echt niet zo vreemd.

Eens met je voorbeelden, maar het zijn wel de uitzonderingen, zelfs. Dat niet alleen, maar je ziet het ook aan hun marktpositie: Apple kent als bedrijf telkens weer een dip, omdat Apple het geld in research en development steekt en vervolgens ook geld moet uitgeven aan marketing van een compleet nieuw concept. Als het dan eenmaal doorbreekt, springt iedereen er bovenop en maken ze hetzelfde, alleen goedkoper (want veel minder research & development kosten en goedkopere onderdelen) en ze concurreren Apple er vierkant uit. Keer op keer herhaalde die cyclus zich. Bamix? Ik had er nooit van gehoord voor ik jou er lyrisch over hoorde zijn. En bij jou staat hij ook werkeloos op de kast, terwijl de Braun in gebruik is.

Ik kan er nog één noemen: ART Fashion. Ik heb kleding van ART en nog een paar andere kleine merken die er nu 7 jaar later nog als nieuw uitziet en die qua mode ook redelijk tijdloos is. Maar dat kan ik niet zeggen van reguliere merken. Mijn twee spijkerbroeken van WE scheurden bijna precies een jaar na aankoop letterlijk in tweeën. Ik weet niet eens wat je moet doen met zware denim stof om het zo brak te krijgen. Wel een opzettelijk iets, want dat krijg je niet zomaar voor elkaar.

Auto's zijn een beetje uitzondering, omdat we daar met zijn allen veiligheid en duurzaamheid belangrijker vinden, zowel economisch als ethisch. Maar daar zie je weer dat de producenten het psychologische aspect uitbuiten en mensen om andere-dan-praktische redenen te motiveren om elke paar jaar van auto te wisselen. (één van de methoden om een product snel 'te oud' te laten zijn, zoals ook aangegeven in dat onderzoek) Voor een belangrijk deel lukt dat ook.

Ik denk dat als je alle merken naast elkaar legt de duurzame Apples, Bamixen en ART Fashions van de wereld nog geen tien procent van de totale markt zijn. De rest is toch wel ontwikkeld als wegwerp.

Art? Seriously? Bij mij scheuren altijd naden van voeringen, laten knopen los, en bij de dunnere stoffen gaat ook de stof eraan...

Huh. Ik heb één tuniekje van dunne stof waar na jáááááren een scheurtje in zit en tricot dingen gaan na een jaar of wat lubberen. Ik heb geloof ik wel eens één keer een knoop opnieuw aangezet, maar verder is alles echt nog helemaal goed. Zeker weten dat je ART bedoelt? Ik heb dat namelijk wel met alles van Didi, is een beetje dezelfde stijl.

Heel zeker. Bij de Didi heb ik nog nooit wat gekocht namelijk.

Als Apple er telkens vierkant uitgeconcureerd wordt, waarom zijn ze dan een van de meest winstgevende bedrijven ter wereld?
En onze (mijn...) Bamix staat niet werkeloos. Ik gebruik 'm ongeveer evenveel als de Braun, maar voor andere doeleinden. En het is zo'n 20 jaar mijn enige mixer geweest. Mensen kennen het merk niet omdat ze (net zoals b.v.b. Grado) zo goed als geen reklame maken.

De betere merken zijn heel vaak minder zichtbaar omdat ze meer op "mond op mond" reklame vertrouwen dan op grote marketing budgetten.

Er is trouwens een onderdeel dat heel duidelijk de levensduur van mobiele apparaten bepaald. De accu!
De meeste accu's gaan bij goed gebruik zo'n 3 jaar mee. Apple weet dat met wat slimme (en zwaar gepatenteerde) technieken bij hun laptops richting 5 jaar te schuiven.
Om zoveel mogelijk accuduur in een ding te stoppen worden die laptops wel weer lastiger te repareren. Alle bescherming wordt er omheen weggehaald zodat daar weer meer accu voor in de plaats komt. Maar dan moet je weer een cursus gevolgd hebben om met die dingen om te gaan.
Ik zou de gemiddelde burger geen brandje van een gepuncteerde LI-Ion accu laten blussen (Dreamer?), dat gaat heel erg fout.

Daarmee kom ik ook weer terug op de modulaire phoontjes. Die dingen zullen best wel groot en lomp worden, want iedere module moet op zich weer voldoende bescherming hebben. Het steeds maar compacter maken staat de repareerbaarheid in de weg.

In de tijd dat ik woonde in een beschermd wonen project, stonden er een aantal wasmachines en drogers waar de hele club gebruik van moest maken. Die dingen stonden eigenlijk nooit werkeloos te zijn. Nadeel was natuurlijk dat je zowat moest dringen om je eigen was te kunnen doen.
Opmerkelijk was toch wel dat die machines zelden kapot waren. Alleen met de drogers waren er weleens problemen, maar dat lag aan de gebruikers die het teveel moeite vonden om na gebruik alle pluizenfilters even schoon te maken. Maar er is nooit een droger in brand geraakt.

Ik kan niet anders concluderen dat Miele toch echt goede wasmachines en wasdrogers maakt. Alles wat daar stond was van dit merk.

@Mack Ze zijn al heel vaak gekelderd en weer opgekrabbeld. Ik zeg niet dat er geen plaats is voor dat soort merken (en ook niet dat ze het niet goed kunnen doen!), maar wel dat ze in de minderheid zijn. Het wegwerp-principe is in de meerderheid en het is geen urban legend dat er genoeg producenten zijn die daar slim gebruik van maken.

@Ravelijne: Heel vaak? Ehhhh, eigenlijk alleen de dip van de jaren '90. Vanaf de introductie van de eerste iMac ging het eerst rustig en daarna met een goed tempo bergopwaarts. Kijk de beurs notering er maar op na.